Blog

Podczas krótkich kilkugodzinnych wycieczek pustynnych typu safari organizowanych w Egipcie istnieje możliwość wyjazdu na pustynię i spotkania Beduinów oraz poznania ich zwyczajów, a także kultury.

Po eksyctujacej jeździe jeepem lub quadem dociera się do tzw. "wioski beduińskiej", w której znajdują się domy Beduinów, meczet, piekarnia i inne obiekty. Uwagę turystów zwracają niskie Beduinki, które bez względu na porę roku mają zawsze na sobie czarne szczelnie zakrywające ciało galabeje i zasłonięte nikabem twarze, podczas gdy ich dzieci (dziewczynki) odznaczają się kolorowymi, jaskrawymi ubraniami. Natomiast mężczyźni zazwyczaj poubierani są w niebieskie lub białe galabeje i mają turbany na głowach. 

Beduini to ludzie pustyni, którzy twierdzą, że pochodzą od plemion wywodzących się z Hidżazu na Półwyspie Arabskim i uważają się za stuprocentowych Arabów. Ich zwyczaje i tradycje sięgają bardzo dawnych czasów. Dzisiaj Beduini przemierzają stale zmieniający się, nowoczesny świat. Niektórzy Beduini zmodernizowali się i wykorzystując codzienną technologię, taką jak telefony i telewizory. Inni żyją życiem głęboko osadzonym w tradycji, która sięga tysięcy lat. 

Beduini stanowią niewielką część ogółu ludności Egiptu. Nikt nie wie ilu dokładnie Beduinów mieszka na terenie tego kraju. Beduini, którzy mieszkają na egipskich pustyniach nie posiadają dokumentów, ich dzieci nie chodzą do szkoły. Edukacją zajmuje się miejscowy szejh (przywódca plemienia). Naucza on języka arabskiego i religii (islam). Mężczyźni nie są powoływani do egipskiego wojska. Małżeństwa zawierają  w obrębie swojego plemienia ewentualnie dwóch plemion.

Beduini są gorliwymi muzułmanami, ale zachowali dużo pogańskich praktyk i zabobonów. Opierają się na własnym prawie zwyczajowym zamiast wyłącznie na prawie islamskim. Honor rodziny i plemienia jest dla nich sprawą najwyższej wagi. Natomiast ataki i kradzieże wielbłądów były w przeszłosci powodem krwawych sporów ciągnących się czasami przez całe pokolenia.

Rolnictwo i łowienie ryb zapewniało im w przeszłości przeżycie nie było jednak tak ważne jak gromadzenie kóz i wielbłądów, których liczba świadczyła o zamożności plemienia. Najbardziej cenione były wielbłądy wyścigowe. Obecnie Beduini hodują, sprzedają i kupują wielbłądy, owce oraz kozy. Produkty mleczne z tych zwierząt stanowią ich główne źródło pożywienia. 

Podobno  zaledwie 1-2% Beduinów prowadzi koczowniczy tryb życia. Rząd Egiptu znacjonalizował koczownicze pastwiska, nałożyły nowe granice na ruchy nomadyczne i wypas oraz wprowadził programy osadnicze, które zmusiły społeczności Beduinów do przyjęcia zurbanizowanego stylu życia. Niektóre grupy Beduinów dobrowolnie osiedliły się w odpowiedzi na zmieniające się warunki polityczne i gospodarcze.

Przemiany wymusiły poszukiwanie innych sposobów utrzymania się. Nowym zajęciem Beduinów stała się obsługa ruchu turystycznego. Pracują oni jako kierowcy jeepów, przewodnicy po pustyni, organizują przejażdźki na wielbłądach. Wykorzystywana jest tu ich wiedza i znajomość pustyni. Są też pracownikami na plantacjach palm daktylowych i trzciny cukrowej. Jednak najwięcej Beduinów przeniosło się do miast, gdzie znaleźli pracę w przemyśle lub usługach, choć nieliczni, słabiej wykształceni również pozostają bez zatrudnienia. 

Pustynia odkrywa swoje tajemnice przed jej mieszkańcami. Wiele znaków zauważają oczy tradycyjnych Beduinów. Wiedzą oni, gdzie i kiedy znaleźć wodę. Krzewy mówią im, kiedy ostatnio padało i ile. Znaki pozostawione na piasku informują, kto tam był, kiedy, kierunek, z którego przyszedł i odeszedł, wielkość stada, a może nawet wiek jego wielbłądów.

Beduini uważnie obserwują zwierzęta pustynne. Zające i lisy mogą zaprowadzić ich do wodopojów. Polują na stepówki pustynne, gazele i spotykane tylko na Synaju kozy skalne. Muszą oni bacznie strzec swoich stad przed pustynnymi drapieżnikami takimi jak: szakale, wilki i hieny. Dwóm zwierzętom przypisują nadprzyrodzone moce. Są nimi: budząca strach żmija rogata oraz lis pustynny (fenek), symbol mądrość i sprytu. Beduini wierzą w istnienie mitologicznego odpowiednika hieny (dhabia), która posiada magiczną moc hipnotyzowania samotnych podróżników i zwabiania ich do swojej nory. 

Beduini znają się na ziołach, z których robią własne lekarstwa na różne dolegliwości. Są one bardzo skuteczne. Rabla to aromatyczny kwiat z którego produkują wzmacniający olejek. Nasiona handli są mielone na papkę, gotowane w oliwie z oliwek i stosowane jako maść na bolące stawy. Natomiast wymieszane z czosnkiem użwane są na rany po ukąszeniach węży lub skorpionów. Szczególnie popularna jest ich maść na bóle głowy, którą można kupić w tzw. "aptece" podczas wycieczki. Znają rośliny, które odstraszają węże i skorpiony. Używają ich aby zabezpieczyć swoje domy przed tymi pajęczakami i gadami. Najczęściej wysuszonymi, rozdrobnionymi ziołami  (szisz) posypują okolice domów i meczetu oraz uczęszczane ścieżki. 

Beduini nawigują gwiazdami, znanymi punktami orientacyjnymi i kamiennymi znacznikami pozostawionymi na poprzedniej wyprawie. Zostawiają także znaki na drzewach. Inni podróżni, jeśli są w potrzebie, są mile widziani u Beduinów i są częstowani jedzeniem i wodą. 

Wiele tradycyjnych Beduinów mieszka w czarnych namiotach z koziej i wielbłądziej wełny, które kobiety utkały na swoich wąskich krosnach i pozszywały. Namioty są zazwyczaj podzielone na dwa pomieszczenia, jedno do przyjmowania gości i drugie -  specjalnie dla kobiet.

Zwierzęta, szczególnie wielbłądy i osły są ważnymi środkami transportu dla beduińskiego stylu życia. Gdy plemię się przemieszcza, żona Beduina jest odpowiedzialna za demontaż namiotu, pakowanie go na wielbłąda i ponowne rozkładanie w nowym miejscu. W przypadku rozwodu mąż zabiera zwierzęta domowe, a żona zatrzymuje namiot. Dziś nawet tradycyjni Beduini budują bardzo proste domy z kamienia lub cegły, do których powracają jako obózu podstawowego.

Szczególne ważną rolę w kulturze Beduinów zajmuje opowiadanie różnych historii z przeszłości i podań ludowych. Poetyckie obrazowanie  i retoryka Koranu przechodziła z pokolenia na pokolenie. Było to typowe wśród pasterzy, którzy od dzieciństwa spotykali się z bogatą tradycją mówioną. Większość Beduinów potrafi pięknie opowiadać baśnie i legendy. 

Beduini uważają każdą pustynię za swój dom. Jeśli prowadzone są jakieś prace na pustyni przez firmy, np. stawiane są słupy telefonii komórkowej, poszukiwana jest ropa naftowa lub fosforyty albo budowana jest droga Beduini informują, że to ich tereny i należą się im pieniądze za ochronę. Grożą, że jeśli ich nie dostaną to zniszczą nadajnik, specjalistyczne maszyny pozostawione na pustyni. I rzeczywiście tak się dzieje. Firmy niestety muszą płacić Beduinom.  

Wystarczy popatrzeć na drogę prowadzącą z Hurghady do Luksoru. Przy każdym maszcie telefonii komórkowej znaduje się budynek z kamienia lub namiot beduiński. Rodzina beduińska "strzeże" obiektu w zamian otrzymując pieniądze na swoje utrzymanie. 

O Beduinach mówi się, że to ludzie dumni, odważni, religijni i honorowi. Nic dziwnego, bo życie na pustyni bez żadnych wygód jest niezwykle trudne i hartuje od dzieciństwa. Chociaż Beduini żyją z dala od osiadłych Egipcjan, ich pradawny pustynny styl życia powoli zanika. Pojazdy samochodowe wypierają wielbłądy. Niemniej jednak, nawet zmodernizowani Beduini szukają pustyni, aby uciec od pułapek współczesnego świata.

Więcej interesujących  informacji o Beduinach i ich życiu przekaże wam nasz przewodnik podczas wycieczki Super safari SAHARA PARK  Podczas tej wyprawy będzie  również okazja, aby spróbować beduińsliego pieczywa (podpłomyków) oraz napić się aromatycznej czarnej herbaty podawanej w małych metalowych kubkach.